Hallo vrienden. Ik wil het met jullie hebben over een gereedschap dat vaak vergeten of onbekend is bij zowel professionals als hobbyisten.
Professionals zijn het vergeten omdat het sneller is om een moer aan te draaien met een gewone sleutel dan tabellen te raadplegen en metingen in te voeren.
Hobbyisten kennen het niet omdat de prijs vaak exorbitant is en ze het niet de moeite waard vinden om te kopen.
Maar het ergste is dat we niet weten wat het meet. Ja, we weten dat het koppel meet, maar wat is koppel precies?
Ik had een gebruikte momentsleutel jarenlang in een la liggen omdat de schaalverdeling in inch-pond was. Ik wist niet wat dat betekende en kon geen omrekeningstabellen vinden.
Momentsleutels worden meestal aangegeven in:
Newtonmeter (Nm), decanewtonmeter (daN.m of dN.m), kilogramkrachtmeter (kg.m), voetpond (lb.ft), enzovoort.
En hoe verhouden deze eenheden zich tot elkaar? Hier komt het gebrek aan kennis over dit gereedschap om de hoek kijken.
We zien dat de metingen twee verschillende eenheden hebben: één voor kracht, die we vaak verwarren met een gewichtseenheid, en één voor lengte.
Dit is equivalent aan:
"DE KRACHT DIE WE UITOEFENEN OP DE SCHROEF MET EEN HEFBOOM VAN DIE LENGTE."
Uit deze zin kunnen we de werking, de equivalenties en een aantal zeer eenvoudige oplossingen afleiden om de juiste werking te controleren of zelfs een momentsleutel te kalibreren.
Ik heb deze zin nergens anders gevonden, misschien omdat we hem zouden moeten kunnen afleiden door alleen naar de eenheden te kijken, of misschien omdat scholen niet weten hoe ze het moeten uitleggen en we uiteindelijk diploma's halen maar geen idee hebben van fundamentele concepten.
Als we naar de schaalverdeling van een momentsleutel kijken, zijn daN.m vrijwel gelijk aan kg.m. Dit is logisch, want één daN is 0,981 kp (kilopond of kilogramkracht).
Equivalente eenheden van de meest gebruikte eenheden:
1 pond (lb) = 0,45359 kg,
1 inch (in) = 0,0254 m
, 1 voet (ft) = 0,3048 m
, 1 N (newton) = 0,1019716 kp
, 1 kp (kilopond of kilogramkracht) = 9,8006652 N.
Laten we de eenheid omrekenen die ervoor zorgde dat de momentsleutel jarenlang ongebruikt in een la lag:
0,45359 kg x 0,0254
1 pond / 1 inch
. 1 inch x 1 pond = 0,45359 kg x 0,0254 m = 0,011521186 kg·m.
1 kg·m = 1/0,011521186 = 86,796619 inchpond.
Dat wil zeggen, 1 inch-pond = 0,011521186 kg·m of 1 kg·m = 86,796619 inch-pond.
Wees voorzichtig bij het omrekenen; als de eenheden klein zijn en we weinig decimalen gebruiken, zullen er fouten optreden.
In de vorige omrekening, als we slechts 3 decimalen gebruiken:
1 inch x 1 pond = 0,453 kg x 0,025 m = 0,011 kg·m.
1 kg·m = 1/0,011325 = 88,300 inch-pond.
Zoals we kunnen zien, is 88,30 heel anders dan 86,79. Op een momentsleutel die alleen inch-ponden meet, kan 700 inch-pond worden omgerekend naar 7,92 kg·m (met drie decimalen) of 8,06 kg·m (met meer decimalen).
Dit is erg belangrijk bij het kalibreren of controleren van de juiste werking van een momentsleutel.
En nu het interessante gedeelte: HET CONTROLEREN OF KALIBREREN VAN EEN MOMENTSLEUTEL.
Zoals we al zeiden, meet een momentsleutel:
"DE KRACHT DIE WE OP DE BOUT UITOEFENEN MET EEN HEFBOOM VAN EEN BEPAALDE LENGTE."
De eenvoudigste methode is het gebruik van een bankschroef en een dynamometer.
Vroeger waren er dynamometers met een veer, die onnauwkeurig en duur waren. Maar tegenwoordig, met de vooruitgang in de elektronica, zijn er in Chinese winkels dynamometers van 40 kg te vinden met een nauwkeurigheid van 20 gram, die voornamelijk worden verkocht voor het wegen van sluitingen, koffers, enz., voor ongeveer € 8.
Methode:
Plaats de momentsleutel op de bout en zet hem vast met de vierkante aandrijving.
Bevestig een stuk touw aan de handgreep van de momentsleutel op een precieze afstand van het draaipunt van de vierkante aandrijving, trek aan de sleutel met de dynamometer en lees de waarde af.
Stel bijvoorbeeld de momentsleutel in op 2 kg, bevestig hem op 33,33 cm, trek aan de dynamometer en wanneer u een kracht van 6 kg uitoefent, zou de ratel van de sleutel moeten klikken. Dit komt doordat u, naarmate de afstand met 1/3 afneemt, driemaal zoveel kracht moet uitoefenen.
Voorzorgsmaatregelen/Gevaren:
Dit is een tijdelijk en instabiel systeem. Probeer geen hoge koppels te testen, omdat de sleutel bij een impact kan slippen en breken of u kan verwonden.
Draai de bout niet te vast aan om vervorming van de vierkante aandrijving van de sleutel en breuk van de dopborgring (de kogel die voorkomt dat de dop eruit valt) te voorkomen, vooral als deze klein is. Laat hem ook niet te los zitten, want dan slipt hij.
Trek de dynamometer loodrecht op de sleutel. Als u onder een hoek trekt, zal de krachtontleding betekenen dat een deel van de kracht niet wordt gebruikt om de sleutel te draaien, maar om hem opzij te trekken. Dit kan ertoe leiden dat u een meting van 6 kg krijgt terwijl u slechts 5 kg uitoefent (de dynamometer zal nooit te veel kracht geven, altijd te weinig).
Vanuit hier kun je hefbomen maken die, wanneer de sleutel wordt gedraaid, op een digitale keukenweegschaal of iets anders dat je maar kunt bedenken rusten.
Het controleren van de goede werking van een momentsleutel is eenvoudig en vereist geen laboratoriumapparatuur van €3000.
Het maken van een momentsleutel met een dynamometer, een sleutel en een hefboom is niet moeilijk.
Maar wees voorzichtig met de kracht die je uitoefent en de mogelijke gevolgen als de sleutel, de dynamometer, enz. wegglijdt. Denk aan het principe van behoud van energie en de wetten van actie en reactie.
Als je denkt dat iets niet klopt en kan worden gecorrigeerd of verbeterd, doe dat dan alsjeblieft, in het belang van iedereen.
Veel plezier!